Archiwum
Wołąsewicza
Dzieło
Bonieckiego jest raczej genealogią szlachty polskiej, niż klasycznym
herbarzem. Autor koncentruje się przede wszystkim na historii danej rodziny i
osób do niej należących, mniej uwagi poświęca natomiast opisom herbów,
chociaż zamieszcza ich podobizny. Hasła ułożone są w kolejności alfabetycznej
nazwisk, a nie herbów. W odróżnieniu od innych herbarzy, bazujących głównie
na przekazach rodzinnych i zamieszczających bezkrytycznie niesprawdzone
informacje, Boniecki czerpał wyłącznie z materiałów źródłowych, drukowanych i
rękopiśmiennych. Spis źródeł ..., zamieszczony w pierwszym tomie,
zawiera 130 opisów dokumentów, do których odwołuje się autor, podając informacje
o poszczególnych osobach, ich funkcjach publicznych czy powiązaniach
rodzinnych. Zarówno współczesne autorowi, jak i późniejsze recenzje
podkreślają niezwykłą dokładność i wiarygodność wszelkich cytowanych przez
Bonieckiego danych. Dziś, po upływie wieku, opinia ta ma szczególne
znaczenie, gdyż wiele z przebadanych przez Bonieckiego źródeł archiwalnych
(np. Metryka Koronna czy księgi trybunalskie) już nie istnieje
(zostały zniszczone podczas II wojny światowej) i cytaty w Herbarzu są
często jedynym śladem znajdujących się tam informacji. W
zamierzeniu Bonieckiego Herbarz miał składać się z dwóch części:
pierwszej - poświęconej historii poszczególnych rodzin dawnej
Rzeczypospolitej, oraz drugiej - zawierającej chronologiczne spisy urzędników.
Autorowi nie udało się jednak zrealizować tych planów: przed śmiercią zdążył
wydać trzynaście tomów części I (do hasła "Lasocki") . Kolejne trzy
(do hasła "Makomascy") opublikował współpracownik Bonieckiego,
Artur Reiski, który jednak po I wojnie światowej nie powrócił do pracy nad Herbarzem,
chociaż zdołał ocalić archiwum Bonieckiego i własne. W 1928 r. archiwum
przejął Włodzimierz Dworzaczek.. Mimo że nigdy nie ukończony, Herbarz
Bonieckiego do dziś stanowi podstawowe dzieło w zakresie genealogii i
heraldyki szlachty polskiej. Katarzyna z ks. Sokolskich za N.Czaplicem 1598 r. Fedora
za ks.Jerzym Wiśniowiecki 1619 r.(Woł.1f.13 i 449 i IV
.f.2;Kij.III.A.f.420)Katarzyna wdowa po Andrzeju Wołyńcu 1628 r.(Woł.V.B.f.258) tamże. Wyrok wydany 1549 r. przez Zygmunta Augusta ,w sprawie
sprzedaży połowy wójtostwa w Kropiwnicy , przez Macieja Kumka ,wymienia
wszystkich jego prawnuków ,mianowicie Pawła ,syna Jana Wołyńca....” |